Ph¸p lÖnh

cña uû ban th­êng vô Quèc héi Sè 23/2000/PL-UBTVQH10
ngµy 28 th¸ng 4 n¨m 2000 vÒ ng­êi cao tuæi

 

Ng­êi cao tuæi cã c«ng sinh thµnh, nu«i d­ìng, gi¸o dôc con ch¸u vÒ nh©n c¸ch vµ gi÷ vai trß quan träng trong gia ®×nh vµ x· héi. ViÖc ch¨m sãc ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn vµ tiÕp tôc ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi lµ tr¸ch nhiÖm cña gia ®×nh, Nhµ n­íc vµ toµn x· héi, lµ thÓ hiÖn b¶n chÊt tèt ®Ñp, ®¹o lý, truyÒn thèng cña d©n téc ta.

C¨n cø vµo HiÕn ph¸p n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992;

C¨n cø vµo NghÞ quyÕt cña Quèc héi kho¸ X, kú häp thø 6 vÒ Ch­¬ng tr×nh x©y dùng luËt, ph¸p lÖnh n¨m 2000;

Ph¸p lÖnh nµy quy ®Þnh vÒ viÖc phông d­ìng, ch¨m sãc vµ ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi.

 

Ch­¬ng I
Nh÷ng quy ®Þnh chung

 

§iÒu 1

Ng­êi cao tuæi theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh nµy lµ c«ng d©n n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam tõ 60 tuæi trë lªn.

 

§iÒu 2

Ng­êi cao tuæi ®­îc gia ®×nh, Nhµ n­íc vµ x· héi phông d­ìng, ch¨m sãc vµ ph¸t huy vai trß theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

Mäi c«ng d©n ph¶i kÝnh träng vµ cã tr¸ch nhiÖm gióp ®ì ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 3

ViÖc phông d­ìng ng­êi cao tuæi lµ tr¸ch nhiÖm chñ yÕu cña gia ®×nh cã ng­êi cao tuæi.

Ng­êi cao tuæi c« ®¬n, kh«ng n¬i n­¬ng tùa, kh«ng cã nguån thu nhËp ®­îc Nhµ n­íc vµ x· héi trî gióp.

 

§iÒu 4

Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch phï hîp vÒ ch¨m sãc søc khoÎ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi cao tuæi sèng khoÎ, sèng vui, sèng cã Ých; ®ång thêi ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc.

 

§iÒu 5

Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp cã kÕ ho¹ch ch¨m sãc ng­êi cao tuæi; tæ chøc vËn ®éng x· héi ®ãng gãp nh»m t¹o ®iÒu kiÖn ch¨m sãc vµ ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 6

Nhµ n­íc, x· héi vµ gia ®×nh cã tr¸ch nhiÖm gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ biÕt ¬n, kÝnh träng vµ ch¨m sãc ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 7

Ng­êi cao tuæi ph¶i nªu g­¬ng tèt trong viÖc rÌn luyÖn phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ chÊp hµnh ph¸p luËt, gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ gi÷ g×n, ph¸t huy truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc.

 

§iÒu 8

ViÖc tæ chøc c¸c c¬ së ch¨m sãc ng­êi cao tuæi ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ, nhu cÇu ch¨m sãc ng­êi cao tuæi vµ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

 

Ch­¬ng II
Phông d­ìng, ch¨m sãc ng­êi cao tuæi

 

§iÒu 9

1. Phông d­ìng ng­êi cao tuæi lµ chu cÊp vÒ kinh tÕ, ch¨m sãc, ®éng viªn tinh thÇn, t«n träng nguyÖn väng chÝnh ®¸ng nh»m b¶o ®¶m nhu cÇu c¬ b¶n cña ng­êi cao tuæi vÒ ¨n, mÆc, ë, ®i l¹i, søc khoÎ, häc tËp, v¨n ho¸, th«ng tin vµ giao tiÕp.

2. Ng­êi cã nghÜa vô phông d­ìng ng­êi cao tuæi lµ vî hoÆc chång, con, ch¸u ruét.

3. Ng­êi cã nghÜa vô phông d­ìng kh«ng ®­îc tõ chèi nghÜa vô phông d­ìng.

 

§iÒu 10

1. Ng­êi cã nghÜa vô phông d­ìng tïy theo hoµn c¶nh cô thÓ ph¶i s¾p xÕp n¬i ë phï hîp víi ®iÒu kiÖn søc kháe vµ t©m lý cña ng­êi cao tuæi.

2. Ng­êi cã nghÜa vô phông d­ìng ph¶i chu cÊp chi phÝ ®iÒu trÞ khi èm ®au vµ mai t¸ng khi ng­êi cao tuæi chÕt.

3. Nghiªm cÊm mäi hµnh vi ng­îc ®·i, hµnh h¹, b¾t ng­êi cao tuæi lµm viÖc qu¸ søc.

 

§iÒu 11

1. Ng­êi cã nghÜa vô phông d­ìng kh«ng cã ®iÒu kiÖn trùc tiÕp ch¨m sãc ng­êi cao tuæi cã thÓ uû nhiÖm cho c¸ nh©n hoÆc tæ chøc dÞch vô ch¨m sãc ng­êi cao tuæi, nh­ng ph¶i ®­îc ng­êi cao tuæi ®ång ý.

2. C¸ nh©n hoÆc tæ chøc dÞch vô ®­îc uû nhiÖm cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®Çy ®ñ nh÷ng cam kÕt víi ng­êi ñy nhiÖm vÒ ch¨m sãc ng­êi cao tuæi.

3. Ng­êi cao tuæi cã quyÒn yªu cÇu thay ®æi c¸ nh©n hoÆc tæ chøc dÞch vô ®­îc uû nhiÖm ch¨m sãc m×nh, nÕu c¸ nh©n hoÆc tæ chøc dÞch vô ®ã kh«ng lµm trßn tr¸ch nhiÖm.

 

§iÒu 12

Ng­êi cao tuæi c« ®¬n kh«ng n¬i n­¬ng tùa, kh«ng cã nguån thu nhËp ®­îc:

1. Trî cÊp x· héi hoÆc nu«i d­ìng t¹i c¬ së b¶o trî x· héi;

2. Kh¸m, ch÷a bÖnh miÔn phÝ;

3. Uû ban nh©n d©n x·, ph­êng, thÞ trÊn (sau ®©y gäi chung lµ cÊp x·), c¬ së b¶o trî x· héi tæ chøc, chi phÝ mai t¸ng khi chÕt.

 

§iÒu 13

Ng­êi cao tuæi ®­îc ­u tiªn trong kh¸m, ch÷a bÖnh; khi tham gia giao th«ng c«ng céng vµ vui ch¬i gi¶i trÝ.

 

§iÒu 14

1. Ng­êi cao tuæi ®­îc ch¨m sãc søc kháe ban ®Çu t¹i n¬i c­ tró. Tr¹m y tÕ cÊp x· cã tr¸ch nhiÖm theo dâi, qu¶n lý vµ trùc tiÕp ch¨m sãc søc khoÎ, tæ chøc kh¸m søc kháe ®Þnh kú cho ng­êi cao tuæi phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Þa ph­¬ng; kinh phÝ do ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng hç trî.

2. Ng­êi cao tuæi tµn tËt, c« ®¬n kh«ng n¬i n­¬ng tùa bÞ èm ®au nh­ng kh«ng thÓ ®Õn kh¸m, ch÷a bÖnh t¹i n¬i quy ®Þnh th× Tr­ëng tr¹m y tÕ cÊp x· cö c¸n bé y tÕ ®Õn kh¸m, ch÷a bÖnh t¹i n¬i ë cña ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 15

C¸c bÖnh viÖn cña Nhµ n­íc ph¶i cã khoa l·o khoa hoÆc dµnh mét sè gi­êng ®Ó ®iÒu trÞ bÖnh nh©n lµ ng­êi cao tuæi vµ tæ chøc nghiªn cøu vÒ chuyªn m«n, kü thuËt ®iÒu trÞ cho ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 16

Bé Y tÕ cã tr¸ch nhiÖm h­íng dÉn c¸c c¬ së kh¸m, ch÷a bÖnh ë tuyÕn tr­íc vÒ chuyªn m«n, kü thuËt ch¨m sãc søc khoÎ cho ng­êi cao tuæi; t¨ng c­êng nghiªn cøu trong lÜnh vùc ch¨m sãc vµ b¶o vÖ søc khoÎ cña ng­êi cao tuæi; båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é cho c¸n bé y tÕ trong viÖc kh¸m, ch÷a bÖnh cho ng­êi cao tuæi; triÓn khai c¸c h×nh thøc gi¸o dôc, phæ biÕn kiÕn thøc phæ th«ng vÒ tËp luyÖn ®Ó gióp ng­êi cao tuæi n©ng cao kü n¨ng phßng bÖnh, ch÷a bÖnh vµ tù ch¨m sãc søc khoÎ.

 

§iÒu 17

Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp, tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ - x· héi, tæ chøc kinh tÕ, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi - nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n vµ mäi c«ng d©n c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ hç trî ng­êi cao tuæi tæ chøc tham quan di tÝch lÞch sö, danh lam th¾ng c¶nh cña ®Êt n­íc.

 

§iÒu 18

ViÖc ®Çu t­ x©y dùng míi hoÆc c¶i t¹o c«ng tr×nh c«ng céng ph¶i tÝnh ®Õn nhu cÇu ho¹t ®éng vµ ch¨m sãc ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 19

Nhµ n­íc vµ x· héi t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng­êi cao tuæi ®­îc h­ëng thô v¨n hãa vµ tham gia c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc.

 

§iÒu 20

C¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng cã tr¸ch nhiÖm tuyªn truyÒn chñ tr­¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc vÒ ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß vµ ph¶n ¸nh cuéc sèng cña ng­êi cao tuæi, gi¸o dôc ý thøc kÝnh träng, quan t©m gióp ®ì ng­êi cao tuæi vµ biÓu d­¬ng ng­êi tèt, viÖc tèt trong viÖc ch¨m sãc ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 21

Nhµ n­íc khuyÕn khÝch tæ chøc, c¸ nh©n b»ng nguån kinh phÝ cña m×nh ®ãng gãp, ®Çu t­ x©y dùng nhµ d­ìng l·o, c¬ së dÞch vô ch¨m sãc, trung t©m ®iÒu trÞ vµ phôc håi søc khoÎ, c©u l¹c bé v¨n ho¸, thÓ thao, thÓ dôc d­ìng sinh cho ng­êi cao tuæi vµ c¸c h×nh thøc tù nguyÖn kh¸c gióp ®ì ng­êi cao tuæi ë céng ®ång d©n c­, c¬ së b¶o trî x· héi.

 

§iÒu 22

Nhµ n­íc khuyÕn khÝch tæ chøc cña ng­êi cao tuæi lËp Quü ch¨m sãc ng­êi cao tuæi víi c¸c h×nh thøc thÝch hîp. Quü ch¨m sãc ng­êi cao tuæi ®­îc h×nh thµnh tõ nguån ®ãng gãp tù nguyÖn cña ng­êi cao tuæi, sù hç trî h¶o t©m, tõ thiÖn cña tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Quü ch¨m sãc ng­êi cao tuæi ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

 

 

 

 

 

Ch­¬ng III

ph¸t huy vai trß cña Ng­êi cao tuæi
trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc

 

§iÒu 23

Nhµ n­íc khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi cao tuæi rÌn luyÖn søc kháe, tham gia häc tËp n©ng cao tr×nh ®é, ®ãng gãp kinh nghiÖm vµ hiÓu biÕt cña m×nh vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc.

 

§iÒu 24

Ng­êi cao tuæi ®­îc ®éng viªn ph¸t huy tµi n¨ng, trÝ tuÖ vµ phÈm chÊt tèt ®Ñp ®Ó tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng:

1. Gi¸o dôc truyÒn thèng yªu n­íc, yªu chñ nghÜa x· héi, truyÒn thèng "Uèng n­íc nhí nguån"; truyÒn thô kiÕn thøc v¨n hãa, x· héi, khoa häc vµ c«ng nghÖ, kü n¨ng nghÒ nghiÖp cho thÕ hÖ trÎ;

2. Gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi vµ hoµ gi¶i c¸c tranh chÊp, m©u thuÉn t¹i céng ®ång d©n c­;

3. §ãng gãp ý kiÕn x©y dùng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt;

4. T­ vÊn chuyªn m«n, kü thuËt;

5. Nghiªn cøu, øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ;

6. C¸c ho¹t ®éng x· héi kh¸c.

 

Ch­¬ng IV
Qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c Ng­êi cao tuæi

 

§iÒu 25

Qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c ng­êi cao tuæi bao gåm nh÷ng néi dung sau ®©y:

1. Ban hµnh, söa ®æi, bæ sung, h­íng dÉn thi hµnh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch ®èi víi ng­êi cao tuæi;

2. Thèng kª vÒ ng­êi cao tuæi;

3. Huy ®éng, qu¶n lý vµ sö dông c¸c nguån lùc ®Ó t¨ng c­êng ®Çu t­ ph¸t triÓn phóc lîi x· héi phôc vô viÖc ch¨m sãc vµ ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi;

4. Hç trî tæ chøc ng­êi cao tuæi ho¹t ®éng;

5. KiÓm tra, thanh tra, gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o trong viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ ng­êi cao tuæi;

6. Xö lý vi ph¹m trong viÖc thi hµnh ph¸p luËt vÒ ng­êi cao tuæi;

7. Thùc hiÖn quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ trong viÖc ch¨m sãc vµ ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi.

§iÒu 26

ChÝnh phñ thèng nhÊt qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c ng­êi cao tuæi.

Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ChÝnh phñ thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c ng­êi cao tuæi.

C¸c bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ trong ph¹m vi nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp víi Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi thùc hiÖn qu¶n lý nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c ng­êi cao tuæi.

Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn viÖc ch¨m sãc vµ ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi trong ph¹m vi ®Þa ph­¬ng.

 

§iÒu 27

Uû ban MÆt trËn Tæ quèc ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn cña MÆt trËn c¸c cÊp vËn ®éng gia ®×nh vµ x· héi ch¨m sãc, ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 28

Héi ng­êi cao tuæi ViÖt Nam lµ tæ chøc x· héi cña ng­êi cao tuæi, cã tr¸ch nhiÖm:

1. TËp hîp ng­êi cao tuæi tham gia sinh ho¹t Héi, gãp phÇn thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh kinh tÕ - x· héi, x©y dùng nÕp sèng v¨n minh, gia ®×nh v¨n ho¸, gi÷ g×n an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc;

2. B¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi cao tuæi, ®Ò ®¹t víi c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc thùc hiÖn viÖc ch¨m sãc vµ ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi;

3. KiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan nhµ n­íc vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi cao tuæi;

4. §¹i diÖn cho ng­êi cao tuæi ViÖt Nam tham gia c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c ho¹t ®éng ®èi ngo¹i nh©n d©n v× lîi Ých cña ng­êi cao tuæi.

 

§iÒu 29

Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó Héi ng­êi cao tuæi ViÖt Nam tæ chøc c¸c ho¹t ®éng nh»m ch¨m sãc vµ ph¸t huy ngµy cµng tèt h¬n vai trß cña ng­êi cao tuæi.

 

Ch­¬ng V
khen th­ëng, xö lý vi ph¹m

 

§iÒu 30

Tæ chøc, c¸ nh©n cã thµnh tÝch xuÊt s¾c trong viÖc ch¨m sãc, gióp ®ì vµ ph¸t huy vai trß cña ng­êi cao tuæi hoÆc cã c«ng ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ ng­êi cao tuæi; ng­êi cao tuæi nªu g­¬ng tèt trong ho¹t ®éng x· héi, cã thµnh tÝch ®ãng gãp vµo c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc ®­îc khen th­ëng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

§iÒu 31

Ng­êi nµo x©m ph¹m quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng­êi cao tuæi; ng­êi cã nghÜa vô phông d­ìng ng­êi cao tuæi mµ tho¸i th¸c nghÜa vô, ng­îc ®·i, hµnh h¹ ng­êi cao tuæi hoÆc cã hµnh vi kh¸c vi ph¹m c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ng­êi cao tuæi th× tuú theo tÝnh chÊt, møc ®é vi ph¹m mµ bÞ xö lý kû luËt, xö ph¹t hµnh chÝnh hoÆc bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù; nÕu g©y thiÖt h¹i th× ph¶i båi th­êng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.

 

Ch­¬ng VI
§iÒu kho¶n thi hµnh

 

§iÒu 32

Ph¸p lÖnh nµy còng ®­îc ¸p dông ®èi víi ng­êi cao tuæi lµ ng­êi n­íc ngoµi sinh sèng t¹i ViÖt Nam, trõ tr­êng hîp ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt hoÆc tham gia cã quy ®Þnh kh¸c.

 

§iÒu 33

Ph¸p lÖnh nµy cã hiÖu lùc tõ ngµy 01 th¸ng 7 n¨m 2000.

Nh÷ng quy ®Þnh tr­íc ®©y tr¸i víi Ph¸p lÖnh nµy ®Òu b·i bá.

 

§iÒu 34

ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt vµ h­íng dÉn thi hµnh Ph¸p lÖnh nµy.